هدف از نگارش این مقاله بررسی مقدماتی منطقه قره­داغ آذربایجان از سه منظر بوم شناختی، باستان شناختی و قوم شناختی است. این منطقه کوهستانی فاقد خاک زراعی غنی بوده و روستاهای کم جمعیت و اوباهای ایلات کوچ­رو، تنها زمین سیمای آن محسوب می شوند. بررسی های باستان شناختی نیز نشان از فقر نسبی شواهد باستانی در دوره های ماقبل عصر آهن دارند. موضوع اصلی این مقاله، بررسی دلایل تداوم زندگی کوچ رو در این منطقه تا...

شکار حیوانات مختلف یکی از نخستین استراتژی هایی بود که بشر برای تأمین غذای خود از آن بهره برد و توانست بقای خود را از راه شکار در دسته های کوچک تأمین کند و چنان در این راه مهارت پیدا کرد که توانست حیوانات بزرگ را نیز شکار کند. شکار مستلزم مهارت های متعددی مانند ردگیری، تعقیب و کشتن شکار است. به همین دلیل بخش مهمی از مطالعات انسان شناختی و قوم باستان شناختی را به خود اختصاص داده است. از سویی شکار...

فرایندهای دگرگونی دربارة برهم کنش دست افزارها و ساختار ها با محیط، اعمّ از طبیعی و فرهنگی بحث می کند. فرایندی که طی آن، از چگونگی شکل گیری تپه یا محوطه تا آن چه امروز به چشم می آید، بحث می شود. شناخت این فرایند و جزئیات آن به باستان شناس کمک می کند که تفسیرهای واقع نماتری نسبت به آن چه می یابد، داشته باشد. در این گفتار، آن چه که بلافاصله پس از ترک و از دور مصرف خارج شدن دست افزارها و ساختار ها (...

فلات پهناور ایران از دیرباز تاکنون محل گذر اقوامی گوناگون در طی دوره های مختلف تاریخی بوده است. چه بسا ممکن است در این بین برخی از دسته های قومی، برای همیشه دشت های سرسبز و دره های حاصلخیز را جهت سکونت در اختیار بگیرند. براساس مدارک زبان شناسی و دستاوردهای باستان شناسی، حضور قومی به نام کاسیها در فلات ایران در طی مهاجرت اقوام ( قفقازی ، آسیایی ) به اواخر هزاره چهارم یا اوایل هزاره سوم پیش از ...

با توجه به شواهد باستان شناختی و زبان شناختی می توان دو سرچشمۀ عمده برای تمدن هند باستان در نظر گرفت: نخست هاراپایی-دراویدی و دوم هندوآریایی. از دوران اوج تمدن هاراپا (2600-1900 ق.م) آثار باستان شناختی متعددی برجای مانده است که بر وجود فرهنگ و تمدنی غنی دلالت دارد. اما از آنجا که خط هاراپایی هنوز رمزگشایی نشده است برای توصیف اندیشه های این قوم باید به حدس و گمان متکی شد. اصطلاح دراویدی بر مجموع...

پاسخ به چرایی و چگونگی رفتارهای انسانی در گذشته وظیفه باستان شناسی است، و درک مناسب محیط طبیعی بخش عمده ای از سوالات مربوط به گذشته را پاسخ خواهد داد. امروزه باستان شناسی با یاری گرفتن از علوم دیگر همچون قوم شناسی سعی در بازسازی رفتارهای گذشته انسانی دارد. قوم باستان شناسی یکی از جمله راه بردهایی است که به باستان شناس کمک می کند که به عنوان پلی میان حال و گذشته قرار گیرد. مهم ترین شرط یک سانی م...

تا کنون گورستان های متعددی متعلق به عصر آهن در غرب زاگرس مرکزی کاوش شده و در آن ها اشیای تدفینی خاص زنان به دست آمده است. اما کاوشگران جز توصیف داده ها و شکل تدفین به موضوع جایگاه زنان در این دوره نپرداخته اند. این موضوع از این امر ناشی بوده که در میان اشیای تدفینی هیچ کتیبه یا نوشته ای در ارتباط با این گورها به دست نیامده و همچنین مطالعات مربوط به زنان تازه در ادبیات باستان شناسی مطرح شده بود....

ترکیب مدرک باستان شناختی ازجمله مفاهیمی است که تاکنون کمتر مورد توجّه قرار گرفته است. باستان شناسان مکاتب فکری گوناگون، به روش های متفاوت، این مفهوم را به مثابه یک مدل و ابزار زبانی برای ارائة شواهدباستان شناختی مورد استفاده قرار می دهند. این گوناگونی ها منجر به شکل گیری دو مدل مختلف به نام مدل بافتی و مدل فیزیکی شده است که هر کدام، از مبانی نظری و استدلال های متافیزیکی ویژه ای برخوردارند.

شهرستان هرسین از توابع استان کرمانشاه(باختران سابق) است. بر اساس شواهد و مدارک باستان شناختی، بویژه وجود تپه ی گنج دره، می توان مدعی شد که این خطَه ی کهنازنخستین زیستگاه‌های بشر در فلات ایران به شمار می‌رفته و درطی قرون متمادی به خصوص دردوران باستان به علت شرایط خاص اقلیمی و داشتن خاک‌های زراعی مرغوب، آب فراوان و دشت‌های وسیع همواره مورد توجه اقوام گوناگون ازجمله قوم لک قرار گرفته است و فرامانرو...

درپهندشت شمال مرکزی ایران ودر دشت قزوین که ایستگاه تحقیقاتی باستان شناسی دانشگاه تهران محسوب می گردد‘ تعداد کثیری سایتهای باستان شناختی ا زدوره های گوناگون وجوددارند. در عمده این سایت ها در اثر فرسایشهای طبیعی ویا شخم زدنهای متوالی مقدار قابل توجهی از بسترهای فرهنگی داخل سایت ها د رمعرض هوا قرار گرفته و دچار تخریب می گردند . در میان این آثار ‘ آثار سنگی که دارای مقاومت بیشتری هستند درهمه جای دش...